www.nml.fora.pl

Pan Samochodzik

Założyłem ten temat, bo jestem ciekaw czy w naszych okolicach ludziska posługuja się gwarą - może trochę skromniej to nazwę tj. czy używamy słów, które w innych regionach naszego kraju są nieznane lub mają inne określenie i wprowadzaja ludzi w osłupienie Shocked

, zacznę od naszego sztandarowego:
jo

JohnDoe

Jo to podstawa

, większość z "naszej" gwary to spuścizna poniemiecka, szczególnie to widać u starszych mieszkańców naszych terenów.

Cosik takiego wyniuchałem w necie (myslę że gwara lubawska i nowomiejska to praktycznie to samo):

"Zanikająca gwara lubawska na terenie Welskiego Parku Krajobrazowego "
Słownik (UWAGA sporo)
absznyt - oflis, oblina
absztyfikant - kawaler
aceni - waćpani
alasz - denaturat
ancug - ubranie
antaba - klamka
antlager - pomocnik
apem - otwarte
aprychtówka - wyrówniarka
arbajt - praca
arendarz - dzierżawca
auf - na lewo
baczyć - pilnować
badejki - kąpielówki
badować - kompać się
badownia - kąpielisko
badówki - kąpielówki
badziewie - patałajstwo
bajtle - dzieci
balia - wanna
bałda - fałda
bałek - belka, drążek
bana - dworzec kolejowy
banoza - stacja kolejowa
bantżaga - piła taśmowa
baraka - remiza strażacka
barchan - flanela
bazwierz - fryzjer
benderka - snopowiązałka
bigiel - wieszak
biksa - puszka
biljet - bilet kolejowy
bindfode - sznurek (dratwa)
biszung - stromy nasyp przy torach kolejowych
blat - płyta wierzchnia stołu
blutka - salceson
bogać tam - zwątpienie
bolec - śruba
bombony - cukierki
brantmur - fundament
brechsztanga - tom
brejtka - prymitywna młocarnia
brółttasza - chlebak
bryftryger - listonosz
bryle - okulary
brymza - hamulec
bubu - zimno
bugaj - placek ziemniaczany
burka - kurtka
bylem - byliśmy
cacka - sitko do mleka
carga - element drewniany do okna
cejtung - gazeta
centerfuga - urządzenie do oddzielania śmietany z mleka
chałat - długi płaszcz noszony przez żydów
chały - ciuchy
chechłać - prać
chiba niesposób - niemożliwe
chichuł - wiatr
chochla - nalewka
choćta - chodźcie
chofnal - gwóźdż kowalski do podkowy
chować - hodować
chrępel - kręgosłup
chryja - awantura
chrystek - okrągły piecyk
cięgiem - ciągle (bez przerwy)
cigęć - cień
citon - kot
cug - pociąg
cyferblat - tarcza zegara
cyngiel - język spustowy
cypek - dziobek od czajnika
ćmuchać - jeść
data - dacie
daufmaszyna - maszyna parowa do prac polowych np.do młócenia
dawa - damy
deka - koc
dekel - przykrywka
deleja - plotkara
deska - kurtka
dinks - pokrętło
do dom - do domu
dom - damy
donder - osoba wiecznie niezadowolona
durch - stale
drabka - drabina
drapaka - miotła do zmiatania
draszować - jeść
drauba - korba do wierteł
drejfus - potrójne metalowe kopyto do naprawy butów
drejować - toczyć
drekslarka - tokarka do drewna
dreszmaszyna - maszyna do młucenia zboża(młockarnia)
drewutnia - pomieszczenie do drzewa
drwionki - drzwi
drybus - drewniany pojemnik na wodę
dubelt - podwójny
durch - wciąż
durszlak - sito (cedzak)
dycht - do końca
dychtownie - szykownie, elegancko
dzie - gdzie
dziewki - dziewczyny
dźwierze - drzwi
ejwoj - tutaj
eno - tylko
fach - zawód
facjatka - balkon (wnęka )
fajerki - kręgi od pieca
fajftabak - tabaka do fajki
falatry - placki smażone na piecu
fanga - cios
faryna - cukier
fatko - szybko
fefernuski - cukierki
fejn - ładnie
feksować - cwaniakować wymądrzac się
ferkarta - bilet kolejowy
fertig - gotowe
>fertykuł - szafka
ferzinkiel - poszerzenie otworu na zewnątrz
fierana - firana
flama - płomień
flaszka - butelka
fliza - płyta chodnikowa
fojerkasa - ubezpieczalnia od ognia
folgować - zwalniać opóźniać
folguma - koło z oponą
forcier - szpikulec
frisztyk - śniadanie
fucht - dojście powietrza (przewiew)
fuchtel - wialnia do zboża
fuciek - błąd
funt - 0,5 kg
funtsztyk - odważnik
furmanka - powóz konny
furziść - z drogi (zrobić przejście)
fusbank - niski stołeczek (krzesło)
futer - jedzenie (pasza)
futrować - karmić, żywić (zwierzęta)
fyjderkasta - piórnik
fyrtel - wyznaczony (ograniczony) rejon
gacie - kalesony
gafle - widły do ziemniaków
galant - duży
galańcie - dużo
gałgan - rozrabiaka, urwis
gancegal - obojętnie
gancpomada - obojętnie
ganek - weranda
gardina - firana
gater - trak do cięcia drewna
gazlampa - lampa gazowa
gazmaska - maska gazowa
gipsdeka - sufit
gira - noga
giskan - konewka
glanc - połysk
glanc - polewa, lukier np.na pączku
glaska - szklanka (filiżanka)
glaspapier - papier ścierny
gleszyć - wróżyć, przewidywać
glónek - kromka chleba
góra - strych (poddasze)
graca - motyka
graczka - haczka
grapa - duży garnek
grapka - mały garnek
gryf - uchwyt
gryfel - rysik służył do pisania na tabliczkach
grymka - czapka
gryz - kasza manna
gutalina - pasta do butów
haferfloki - płatki owsiane, zacierki
hantlager - pomocnik murarski
haśtyś - gwałtownie
hyklowanie - szydełkowanie
ino - tylko
iść na szaber - iść coś ukraść
izba - pokój
je - jest
jenaczy - inaczej
jermark - jarmark
ji - jej
jizusgrejter - lizus, obłudny człowiek
jo - tak
kabel - przewód elektryczny
kacenjamer - kocia muzyka
kachle - elementy pieca kaflowego (kafle)
kajet - zeszyt
kalk - wapno
kamasze - buty
kanka (kana) - pojemnik (bańka) na mleko
kant - krawędż
kapkę - odrobinę (troszeczkę)
kapkie - trochę
kara - taczka
kartke - kartkę
kartong - karton
kastka - skrzynka
kastrolka - garnek
katana - burka, wdzianko,(kurtka)
kerat - pług z jedną skibą
kereja - sutanna, długa suknia
kesel - kocioł
keta - łańcuch
ketenszpaner - naciąg łańcucha przy rowerze
kfampa - gęsta zupa
kiecka - suknia
kiele - obok, przy
kierówka - halka
kietować (ryglować) - zamykać drzwi na klucz
kindersztuba - pokój dziecinny
kipka - taca do pieniędzy
kisać - rosnąć (np. ciasto)
kisiok - źrebak
kiżenka - maselnica przyrząd do robienia masła
klaftry - miara objętości torfu
kli - gorąco
klumpy - buty z drewnianymi spodami
kłaki - włosy
knap - w sam raz, akurat
knowie - pęk kłosów,(mniej niż snopek)
knybel - kij
knyf - zdolność do czegoś
koder - ścierka
koderbal - potańcówka (bal)
koło - rower
komora - spiżarnia
konzulka - nocny stolik
kopal - pas wojskowy
kopońka - misa do wyrabiania ciasta na chleb
kormony - ubrania
korzystom - korzystam
kosior - przyrząd do mieszania węgla w piecu
kosztur - hak do mieszania w palenisku
koza - piecyk na węgiel okrągły (1 otwór)
kragel - sprężynarka do spulchniania gleby
kranc - koło zębate
krapa - motyka
krejeżaga - piła tarczowa
kręfy - padaczka
krojcchaka - kilof
kropaki - buty z cholewami
kropaki - długie buty
kruż - doniczka
krypa - koryto dla krów
krypel - chory człowiek
krystek - piecyk żeliwny na węgiel (prostokątny) 2 otwory
krysztrymfe - podkolanówki
kryzel - bąk
kryzowaty - czlowiek z kręconymi włosami
kse - na prawo
ksiunc - ksiądz
kubaba - ziele angielskie
kubeł - wiadro
kuch - ciasto drożdżowe
kucher - kucharka
kuchnia - piec do gotowania
kuczer - woźnica
kufajka - gruba kurtka
kugle - bombki na choinkę
kulaska - laska
kupidło - pieniądze
kupiliśta - kupikiście
kupujewa - kupujemy
kupywać - kupować
kwarta - litrowy garnek
laćki (laczki) - kapcie
ladung - bicie (lanie)
latosz - latem, tego roku
lauba - altana
leberka - wątrobianka (pasztetowa)
lejba - luźny płaszcz
lelija - lilia
leszka - grządka
leżanka - tapczan
leżć - iść
liść bobkowy - liść laurowy
litkup - miara alkoholu
lomsz - okładzina do pługa
lorbas - duży huligan
lotny - być w czymś biegłym
lycki - lejce (do powożenia koni)
łobzować - przepalować, przeprowadzić w inne miejsce np. krowę
łołówek - ołówek
łońskiego roku - zeszłego roku
łysknąć - spojżeć
machórka - tabaka
majgyfer - chrabąszcz
majstersztyk - coś wykonane idealnie
makierować - symulować, udawać
makutra - misa do wyrabiania ciasta do chleba
maltich - obiad
mankolije - zmyślenia
mantel - płaszcz
mata - macie
mawa - mamy
mejsel - przecinak
mieć dryg - mieć do czegoś predyspozycje, uzdolnienie
młodzie - drożdże
mniech - worek
momka - mąka
monszuster - sztruks
motocykel - motocykl
motur - silnik spalinowy lub elektryczny
móm - mam
musztryk - musztarda
mutra - nakrętka
muzykanci - orkiestra
mycka - czapka
myter - metr
na bork - na kredyt (np. na zeszyt w sklepie)
na zad - do tyłu
namknąć się - przesunąć się
naroł - nasuń się
narychtować zegarek - nakręcić zegarek
naszykować - przygotować
natron - soda
nejmaszyna - maszyna do szycia
nie gilta - nie można
nie lonta - nie można
nima - nie ma
nudle - makaron
nyjkasta - ozdobne pudełko z przyborami do szycia
oberlufcik - okienko do wietrzenia
obleka - ubranie
oblyc - ubrać
obora - podwórko
obtoknąć - opłukać
obuć - ubrać
oburdać się - ciepło się ubrać
ochyndorzyć - okryć
odciąg - mleko odtłuszczone
odkietować - otworzyć
odszancować - odgarnąć np.śnieg
ogacić - ocieplić przed mrozem
ojropa - europa
okrasa - słonina
olopa - duża wielka baba
onterchołzy - kalesony
ontoruzy - kalesony
ółrenklapy - nauszniki
padół - dół (dziura)
pajda - kanapka (złożona kromka chleba)
papierosy - cygarety
papla - topola
parsk - ziemianka
patefon - adapter, gramofon
pertykiel - zegar (wahadło)
pika - ostry łom do przebijania lodu
pikulus - kolędnik (przebieraniec)
pitrólka - nafta
plata - piec kuchenny
platy - drzwi od stodoły
pląsy - tańce
plejster - plaster np. opatrunkowy
plucha - pierzyna
po wiela - po ile
po wiela stoji - ile kosztuje
poczkaj - poczekaj
podź - chodź
policyja - policja
polterabend - tłuczenie szkła przed domem weselnym (w przeddzień ślubu)
pomaska - masło
popla - topola
popyskać - źle skopać ogródek
porsk - piwnica do przechowywania ziemniaków
portki - spodnie
pospółka - zupa ziemniaczana
pozbaść - poznać i wykorzystać czyjeś słabe strony
póć ejwoj - choć tutaj
póćta - pójdzcie
pracharyja - bałagan
prasa - żelasko
propek - korek
prowozek - sznurek
przednówek - wiosna
przetrejbować - zmielić, przemielić
przybość - chodzić w butach bez skarpet
przybość - na boso
przycheftować - przymocować lekko przybić
pucchebel - strug gładzik
pucmachewka - kapelusznik(ca) osoba nosząca kapelusze
puć ajf - chodź tu
pudding - budyń
pue - tynk
pukiel - plecy, garb na plecach
puliwer - sweter bez rękawów
pulman - wagon
puta - indyczka
rachować - liczyć
rajber - rozrabiaka
raps - gwałtowne zderzenie
raptus - porywczy
raszpel - pilnik
rąkiel - brukiew
reizen fiber - zdenerwowanie przed podróżą
reizen tasza - torba podrózna
rejba - tarka do prania
rejbeska - tarka
rejza - jazda
rejza - gałąź, konar
remiza - sala taneczna
rentowne - mięso wołowe
rozberg - maneż, kierat
rozwerk - maneż
rozwerk - kierat
ruchać - ruszać
rudle - sanki z desek
rychtować - zrobić
rychtyk - tak
ryżydło - mąka ziemniaczana
sagan - garnek
siemel - blądyn
siemel - ławka bez oparcia 2 osobowa
sień - korytarz
siła - ile
siurgać - fruwać, latać
skaska - wskazówka zegara
sklep - piwnica
skład - sklep
skład kolonialny - sklep spożywczy
skopowina - mięso baranie
skweres - upał
som - sam
sprzedajewa - sprzedajemy
sprzedajta - sprzedajcie
srywek - mały garneczek
statki - naczynia
statory - naczynia
steczka - dróżka
stelmach - kołodziej
stołek - krzesło
strzykowanie - robienie na drutach
stuf - garnuszek z jednym uchem
szabel - fasola
szalki - odważniki
szałerek - budynek gospodarczy do przechowywania drewna
szciukuta - czkawka
szczyl - brzdąc
szejbka - podkładka pod śrubę
szfejsaparat - spawarka
szfejsować - spawać
szfung - sprawność
szif - statek
szkołowany - wykształcony
szlaban - 2 osobowe łożko rozkładane
szlafmyca - czapka do spania
szlofy - sanie
szlory - kapcie
szlouch - wąż ogrodniczy
szluk - łyk
szmelc - złom
szmergiel - kamień ścierny
szmida - kuźnia
szneka - słodka bułka
sznelcug - pociąg pośpieszny
sznopel - młodzian
sznoptuch - chusteczka
sznytka - kromka chleba
szondy - drewniane nosidło do wody
szopa - budynek gospodarczy( stajnia, obora, chlewnia)
szpada - łopata
szpantel - tył mebli
szparkasa - kasa oszczędności
szpek - słonina
szpera - kontrola (na granicy)
szpetny - brzydki
szplynt - pręt krótki bolec
szranczek - szafka
szrank - szafka
szrejbmaszyna - maszyna do pisania
szrejcuchy - łyżwy
szrejengi - łyżwy
szróba - śruba
szrółbank - strug spust
szrubsztag - imadło
szryft - charakter pisma
sztachnąć się - zaciągnąć się papierosem
sztamajza - dłuto
sztanknąć - pogrubić żelazo
sztapel - listwa, kij
sztender - kwietnik
sztepdeka - kołdra
szterka - tory kolejowe (linia kolejowa)
szterka - tor kolejowy
sztory - zasłony
sztrafa - kara pieniężna
sztramny - wyprostowany
sztrejdralce - zapałki
sztrejfa - wstążka
sztrejfmas - znacznik
sztychować - ostrzyć kosę
sztyfle - buty oficerskie
sztyfle - buty z cholewami
sztyper - drzazga, kołek, wiór
szucher - bałagan, oszustwo
szuldyner - klasa (sala lekcyjna)
szyber - urządzenie do zamykania przewodu między piecem, a kominem
szynk - gospoda
szypa - łopata
szyszchel - sierść
ślomban - drewniane łóżko
targać - nosić, podnosić
taska - filiżanka
tasza - teczka
taszenlampa - latarka
taszlampa - lampa kieszonkowa (latarka)
tepich - dywan
tombank - lada sklepowa
topek - nocnik
trepki - sandały
trepy - schody
tretować - deptać
tretuar - chodnik
trodel - pąpon na bucie (kapciu)
trycknąć - dotknąć
tryfta - wjazd na podwórze między budynkami
trygielek - garnek
tryksnąć - dotknąć
tryt - stopień schodowy
tumlować się - bić się
tutka - papierowa torebka
tygiel - garnek
tyjger - dźwig
tytenfas - kałamaż
udziurgać - umazać, wysmarować
ugliglać - coś źle zrobić
unterjaka - ubranie noszone pod ubraniem wierzchnim
urychtować - uporządkować
ustęp - ubikacja
uzorgować - postarać się
walonki - filcowe buty
warować - pilnować
warstat - ława stolarska
warzęchwia - nalewka
waserwaga - poziomica
wądół - jar
wejnatszmen - mikołaj
welować - głosować
weno go - patrzcie go
weno wejta go - widzicie go
westka - kamizelka
wiater - wiatr
wichajster - bliżej nieokreślona specjalna dobra rzecz
wiela - dużo
wiksa - pasta do butów
winkiel (za winklem) - za rogiem
wleść - wejść
wolant - bryczka
wom - wam
worszta - kiełbasa
wurzupa - woda po gotowaniu kiełbasy
wychodek - ubikacja
wyleść - wyjść
wyndoł - wykop, dół
wypekrować - wymieszać
wyro - łóżko
wyrychtować - wyszykować
wyskać - szukać
wyżki - na wysokości
ylkanka - oliwiarka
yno - tylko
za pazuchą - pod ubraniem
za wczorem - przed wczoraj
zabaczyć - zapomnieć
zaczkaj - zaczekaj
zakietować - zamknąć
zamonowszy - przy okazji
zawdy - zawsze
zbierata - zbieracie
zborgować - zkredytować
zebuć - rozebrać, zdjąć (ubranie)
zejty - boki
zicher - wichura
zieje - wieje
zilk - wilk
zino - wino
zlegować - dać, przekazać
zlejdować - wytrzymać, dać radę
zompa - tarfowisko
zorgobliwy - zaradny
zorgować - robić zapasy
zosa - sos
zrobilem - zrobiliśmy
zyger - zegar
zylc - zimne nogi" galareta
żaga - piła ręczna
żaki - studenci
żandarm - policjant
żiwo - szybko
żonkiel - brukiew
żydek - nóż do obierania ziemniaków
żydelek - małe krzesło

Lina

Mnie najbardziej wkurza słowo "wiater"<lub Pioter>, co jak co ale tego jednego przełknąć nie mogę, nawet jeśli to gwara Very Happy

a wiecie cio to jest "skółka" ?? Very Happy

JohnDoe

Nie wiem co to, ale chyba wiater to wywiał

Lina

EJ

To było specialnie Very Happy

JohnDoe

Dobra, dobra, to co to ta "skółka" ? Confused

Pan Samochodzik

Wiater - wiatr
skółka szkoła ??

Johny wrzuć adres stronki.....

JohnDoe

Oki, wrzucam:

[link widoczny dla zalogowanych]

Może na pierwszy rzut ślipia link wydaje się dziwny, ale właśnie tam to znalazłem

Pan Samochodzik

Dziex stary.......

Lina

wiatr się zgadza Very Happy

<to nie było trudne>
ale skółka to nie jest szkoła Very Happy

słowo to nie pochodzi z naszego regionu, ale z lubelszczyzny i oznacza "skróty"

osobiście bym nigdy na to nie wpadła

JohnDoe

No jo, skróty...za chiny bym nie zgadł...

Pan Samochodzik

Jo,jo masz rację Johny.... Very Happy

wcale nie manisz.

A po naszemu skróty to "na szage". Very Happy